Son beş senede dördüncü defa konferanslarını birinci sırada bitiren takımlar karşılaşıyor Super Bowl’da. Zaten tanımı gereği sezonun en iyi/çekişmeli maçı olması gerekmekte bunun, fakat tarih illaki bunu göstermiyor bize. Şimdiye kadar oynanan 51 finalin 19’unun kazananı bir touchdown ile değişebilecekken, gene 19’unun kazananının değişmesi için en az 3 tane başarılı hücum gerekmekteydi. Ama bu denklemin çok önemli bir parçası, Tom Brady ve Bill Belichick’in Patriots’ı, zira bu ikilinin oynadığı 7 Super Bowl’un 7’si de heyecan fırtınasına dönüştü! Bu maçların her birinde fark tek hücumluktu, tam beşinde son iki dakika içinde skor üretildi, ve de ikisinde bu sayılar maçın kelimenin tam anlamıyla son saniyesinde geldi. Tarih bize Super Bowl LII’in de gene heyecan fırtınası şeklinde geçeceğini söylüyor ama deterministik safsatayı bir kenara koyarsak, bu iki takım birbirlerinin hem zayıf yönlerini ortaya çıkarma, hem de güçlü yönlerini nötralize etme açısından biçilmiş kaftanlar adeta. Futbola doyulacak bir Super Bowl yaşanacak muhtemelen, eğer erken ve beklenmedik hatalar yaşanmazsa. Tabii geçen sene Brady önderliğinde Patriots 25 sayı geriden geldi bir buçuk çeyrekte, o yüzden belki bu tür hatalar bile bizi seyir zevkinden mahrum kılamayacaktır. (Zaten internette Super Bowl’un sonucunun önceden ayarlanmış olduğunu düşünen insanlar da var, haksız mı çıksınlar yani?)
Tecrübe mi, Doygunluk Mu?
Yazı boyunca epey istatistiki analiz olacak (bunlar için 20 sayfalık özel raporunu bizimle paylaşan Warren Sharp’a da teşekkür ederim) fakat bunlara geçmeden önce Belichick ve Brady’nin tecrübesinin altını çizmek lâzım. Daha geçen sene inanılmazı başarıp 28-3’lük skordan geri gelerek şampiyon olmuş, yazılabilecek her türlü tarihi yazmış bir ikilinin karşısına kim çıkarsa çıksın bu açıdan ezilecektir. Çoğu insanın anlattığı üzere, ki biraz malumun ilamı bu, Super Bowl bambaşka bir maç. Uzun devre arası şovu, mental kondisyonu inanılmaz önemli kılıyor; bu yüzden iki yarısı birbirinden bağımsız bir çok maça tanıklık etmişliğimiz var. Gene bütün hafta medyayla muhatap olunması, sürekli röportajlar, anın büyüklüğü vs. de hafife alınacak faktörler değil.
Fakat madalyonun bir de öteki yüzü var. Eagles takımı, Carson Wentz sakatlığından sonra NFC’yi 1.likle bitirmiş olmasına karşın oynadığı her iki Playoff maçında da favori gösterilmemişti. Bu underdog kimliğini oyuncularından taraftarına çok ciddi benimsedi Eagles, hatta Super Bowl’da hatırı sayılır miktarda köpek maskesi göreceğiz muhtemelen. Takımın sahibi Jeffrey Lurie bile geçen haftaki Vikings maçından hemen sonraki röportajında “Gene favori biz değiliz değil mi? Şaşırmadım.” beyanında bulunmuştu. Ki Eagles’ın hiç Super Bowl tecrübesi yok değil: Başantrenör Doug Pederson Super Bowl XXXI’de yedeğin yedeği oyun kurucu olarak parmağına yüzüğü takmıştı. Koşucu (RB) LeGarrette Blount ve de savunmacı Chris Long, hatta bizzat Patriots formasıyla şampiyonluğu tatmışlardı. Maçta ona savunma anlamında çok iş düşecek Malcolm Jenkins ve üç dış açıklı (WR) setlerin önemli elemanı Torrey Smith de bu arenada daha önce muvaffak olmuş isimler. Bu başarı açlığı ve “herkes bizi hakir görüyor” bilenişini bütünleyecek olan deneyim faktörü yok diyemeyiz yani Eagles adına.
Patriots’ın Hücumu, Eagles’ın Savunması
Bu maça dair hiçbir fikri olmayan bir insana söylenmesi gereken ilk istatistik bu: Patriots ligin en iyi hücumuna sahip (ağırlıklı DVOA’da 1.), Eagles ise ligin en iyi savunmalarından birine (ağırlıklı DVOA’da 2.) Tabii ki bu iki takımın da hiçbir zaafı olmadığı anlamına gelmiyor. Öncelikle Eagles’ın en büyük avantajının altını çizmeli: Rotasyon derinliği. Örneğin konferans finalinde Jaguars maça çok iyi savunma performansıyla başlamış olmasına rağmen ikinci yarıda gardı düşmüştü. Keza geçen seneki efsanevi finalde Falcons da ilk yarıda Patriots’ı Brady’ye yaptığı baskılarla durdurmuş, fakat ikinci yarıda tecrübeli oyun kurucuyu rahatsız edebildikleri oyun oranı %45’lerden %20’lere düşmüştü. Eagles için durum farklı: Bu sene 5 farklı oyuncusu rakip QB’leri 10 defa yere indirmiş tek takım onlar. Fletcher Cox gibi 3 senedir Pro Bowl karmasına seçilen bir savunma hattı oyuncusu bu seneki savunma setlerinin sadece %58.6’sında sahadaydı. Bu derinlik, Playofflardaki 4. çeyrek geri dönüşleriyle tarih yazmış Brady için bir dezavantaj. Maça dair “Eagles nasıl kazanır?” yorumlarının temelinde de bu bakış açısı yatmakta.
Fakat tabii ki kılı kırk yarmasıyla meşhur bir teknik heyete sahip Patriots’ın eli armut toplamayacaktır. Bu dezavantajı yok edecek üç önemli eşleşme avantajına sahip Patriots. Birincisi; ligde baskı görmenin en az olumsuz tesirde bulunduğu QB’lerden birisi Brady. Bu konuda diğer QB’lerle arasında dağlar kadar fark var demek dahi mübalağa olmayabilir. Çoğu analistin Eagles galibiyeti için önerdiği “Eagles 3-4 kişiyle pas baskısı yapar, geri kalan 7 oyuncu arkayı savunur” senaryosunda Brady’nin pas başına aldığı yarda 7.7 bu sene. Bu, sezon ortalaması olan 6.54’ün epey üstünde, yani kendisi az baskı altında daha iyi performans gösteriyor diyebiliriz. İkincisi, bu pas baskısını aşmanın en iyi yollarından birisi koşuculara verilen paslar, ve de bu konuda en derinlikli kadrolardan birine sahip Patriots. Mevzubahis baskının Brady’yi durdurmasına en son örnek 2015 yılında Denver Broncos’a karşı oynanan konferans finaliydi. Fakat o maça dair unutulan bir şey var: O sezon Kasım ayında Dion Lewis, Aralık ayında da Blount sakatlanmıştı, ve de pas tutacak koşucusu kalmamıştı Patriots’ın (ki Blount’ın bu alanda takım lideri olması bile normal şartlarda ideal değil). Bu sene yakın zamanların en derinlikli ve pas oyunu konusunda en kabiliyetli koşucu ekibini oluşturdu New England temsilcisi. Tıpkı Eagles gibi pas baskısı övülen Jaguars’a karşı takımın en çok pas tutan oyuncusunun RB Dion Lewis olması (7) tesadüf değildi. Üçüncüsü, Eagles’ın savunma derinliğinin antitezi no-huddle offense (oyun öncesinde takımın bir araya gelmediği hücumlar). Teorik olarak bu, hücum eden takıma savunmanın oyuncu değişikliklerini engelleme, düşünme fırsatı bırakmadığı için daha basit dizilişlere mahkûm kalmasını sağlama gibi avantajlar sağlamakta. Peki istatistikler ne diyor? Huddle edilen hücumlarda ligin en iyi ikinci savunması olan Eagles, no-huddle’da lig 27.liğine düşmekte! Bütün sene boyunca tek bir rakiple oynadığı iki maç haricinde sadece 65 oyunda no-huddle hücumunu savunmak zorunda kalmış Eagles. O rakip kim? Burada bütün sene hücum kabiliyetsizliğiyle dalga geçtiğim New York Giants. İki maçta tam 79 no-huddle oyun deneyen kifayetsiz Giants, rakibine toplam 53 sayı atmış! Peki Patriots hücumu bu aceleciliğe adapte olabilecek mi ihtiyaç duyarsa? Brady için hiçbir sorun yok, zira bu senaryolarda pas isabet oranını %65.9’dan %73.7’ye, pas başına gidilen yardayı da 7.6’dan 9.6’ya çıkartmakta kendisi. Eagles’ın en büyük savunma avantajına dair yeterli silahı var kağıt üzerinde Patriots’ın.
Peki Patriots’ın istifade edebileceği başka savunma zaafiyeti var mı Eagles’ın? Evet, bunları da üç maddede özetleyebiliriz. Birincisi, Eagles savunmasının sahanın ortasına atılan paslarda, diğer bölgelere kıyasla ziyadesiyle kötü olması. Ortaya kısa paslarda rakibe %68, ortaya uzun paslarda ise %50 isabet şansı tanımış Eagles savunması. Peki sadece koşuculara ve de iç açıklara (tight end-TE) verilen paslara bakarsak? Ortaya kısa %79, ortaya uzun %100! Koşucu rotasyonundan zaten bahsetmiştim, peki aklınıza Patriots’ın maç sıkışınca ortadan derin koşturup pas yollayacağı iri kıyım bir isim geliyor mu? İpucu vereyim: Baş harfi Gronk. Ayrıca Playofflarda bambaşka bir kimliğe kavuşan WR Danny Amendola’nın sakatlığı bulunan Julian Edelman’ı gayet yeterli bir şekilde ikame edebildiğini de unutmamalı. Rob Gronkowski demişken, ilk maddeyle alakalı olarak ikinci zafiyet, Eagles’da onu yavaşlatabilecek bir savunma elemanının olmaması. Evet, bütün ligde böyle bir oyuncuya sahip takım yok zaten neredeyse, ama Eagles özelinde muhtemelen onunla eşleşecek olan libero (safety-S) Jenkins’in boyu Gronk’tan 15 cm daha kısa. Sadece Jenkins de değil sorun, Eagles savunması, iç açıklara atılan paslara bakıldığında DVOA’ya göre 17. sıraya geriliyor. Eğer gene sakatlık durumu yaşanmazsa Patriots “acil durum planı” hazır ve belli. Koş Gronk koş. Bu iç açık savunma zaafı bilhassa tehlikeli bölgede (Red Zone) tezahür ediyor, ve pas kapmalarıyla ünlü Eagles savunmasının bu sezon hiçbir iç açığa karşı bunu becerememiş olması da ayrıca tedirginlik verici bir istatistik onlar adına. Zira Brady-Gronkowski mekanizmasını yavaşlatmanın pas kapmaktan başka çaresi yok, ve de en azından tehlikeli bölgede bu bağlantıyı elimine edebilmek iyi olurdu. Üçüncü ve son zafiyetin nasıl tezahür edeceği ise pek bilinmiyor esasında. Eagles savunması, kendi evinde oynadığı maçlarda sadece 13.4 sayı yedi, hatta Playoffları da katarsak bu ortalama 12.4’e düşüyor. Peki deplasmanda kaç? 23.5! Evet, Super Bowl tarafsız sahada gerçekleşmesi sebebiyle yarı-deplasman sayılır, hatta biletleri daha çok kimin aldığı, stadyumlarında oynanacak maça gelmesi muhtemel Minnesota Vikings taraftarlarının kimi destekleyeceği vs. de bilinmiyor; fakat nihayet bu çok ciddi bir fark. Kendi evinde oynadığı maçlarda rakibe tehlikeli bölgede koşuyla sadece %22 oranında touchdown vermiş Eagles savunması için bu oran deplasmanda %69’a çıkıyor! Bu alanda NFL birincisi bir ekip birden NFL sonuncusuna dönüşüveriyor. O yüzden, özellikle de tehlikeli bölgede çok çeşitli hücum opsiyonları olan Patriots karşısında kendi evindeymiş gibi oynayan bir Eagles savunması izlememiz şart zafere ulaşmaları için.
https://www.youtube.com/watch?v=XGCfF406mOw
Patriots’ın savunması, Eagles’ın Hücumu?
Şimdiye kadar çizdiğim resimde Patriots’ın çok bariz avantajları var gibi duyuldu muhtemelen, fakat mesele bundan farklı biraz. Zira Eagles’ın hücumu hiç fena değil, ve de Patriots belli açılardan ligin en kötü savunmasına sahip.
Eagles’ın avantajlarını listelerken öncelikle atlet hüviyetlerini kıyaslamalı belki de: Eagles hücum koruma hattının (offensive line-OL) Lane Johnson ve de Brandon Brooks gibi Pro Bowl karmasına seçilmiş, epey çevik ve fizikli oyuncuları var. Patriots bunları dengeleyecek oyunculara sahip değil açıkçası; 39 yaşında olmasına karşın Playofflarda epey başarılı bir performans sergilemiş James Harrison, cüsseli denemeyecek Marquis Flowers ve de gelgitli bir performansı olan Kyle Van Noy’un bu koruma hattını ekarte edip koşucuları rahatsız etmesi gerekecek. Eagles hücumunun bir diğer avantajı da alışılmadık bir temposu olması: Ligdeki bütün takımlardan farklı olarak hücum oyunlarının 3. haklarında (3rd down) ciddi yardalar alıyorlar, ve de 4. haklarında da topu degajla (punt) rakibe vermek yerine hücum deneme riskini alabiliyorlar koşu oyunlarına güvendikleri için. O yüzden her zamanki savunma planına biraz daha ayrıntı katması gerekecek Patriots’ın, ve de belki de normalden daha fazla sahada kalıp enerji sarf etmeleri anlamına gelecek bu uzun 3. hak yardaları yahut ekstra 4. denemeler. Eagles sahada ne kadar uzun süre kalır, Blount ve Jay Ajayi gibi RB’leri ile ne kadar yarda tırtıklarsa Patriots’ın işi o kadar zorlaşacaktır.
Bu noktada aslında ligin “en kötü” savunmalarından biri ifadesini “en gizemli” ile değiştirmek gerek belki de. Patriots savunması, rakibe oyun başına verdiği yardalara bakınca ligin en kötü savunmalarından biriyken, verdiği sayılara yahut diğer verilere bakınca çok daha iyi gözükmekte. Bu ilk bakışta epey şaşırtıcı gelebilir. 24 yılık bir geçmişi olan DVOA istatistiklerine göre sahanın %80’ini savunmada son 5’te yer alıp da tehlikeli bölgede ilk 5’e çıkan başka bir takım yok tarihte! Patriots savunmasını totalde daha iyi yapan bir başka detay, 3. ve 4. haklarda verdikleri yardaya bakınca ligin en iyi 12. takımına dönüşmeleri. Peki bunlar Eagles için iyi haber mi? Belki. Daha bir paragraf önce de belirttiğim gibi Eagles bu konuda en iyi takımlardan birisi. İki hafta önce, 3. hak savunmasında ligin en iyisi olan Vikings’e yaptıkları hafızalarda taze. Eagles’ın ilk 14 haftaki performansını tekrar edemeyeceği beklentisinin temel taşlarından birisi Foles’un Wentz’in yerini bu hususta dolduramayacağıydı ki bu konudaki istatistikleri daha önce de vermiştim. Fakat Vikings maçında Foles’a bir hâller oldu (gayriresmî açıklama bu) ve kendi kariyerini geçtim, Playoff tarihinin en iyi performanslarından birini çıkardı: Playofflarda en az 33 pas verip de bu kadar iyi bir QB reyting tutturan başka sadece 3 oyun kurucu mevcut. İkinci yarıdaki istatistikleri mecazi olmayan anlamda mükemmeldi. Eğer Pazar günü sahada gene bu Monstar Foles yer alacaksa Patriots savunmasının bu kağıt üzerindeki direngen yönü erkenden kırılabilir.
Patriots adına bir başka potansiyel kötü haber de Jaguars maçının ilk yarısında ortaya koydukları oyun. Jaguars’ın koşu-pas seçenekli hücumlarına karşı (RPO) Patriots savunması sahadan silinmişti demek mübalağa olmayacaktır. Ligin bu RPO hücumlarını en çok kullanan takımlarından birisi de tahmin ettiğiniz gibi bizzat Eagles. Bortles’a hayatının maçını yaşatmış savunma oyuncuları, hayatının maçını taze yaşamış Foles’un kafasını yeterince karıştırabilecek mi, geri alanı 7 oyuncuyla savunmaya çalışarak Foles’u hataya zorlayabilecekler mi? Düşük ihtimal. Eagles’ın istifade edebileceği bir diğer zaaf da Patriots savunmasının sezon boyunca patlayıcı koşuculara verdiği çok yardalı oyunlar. Geçen hafta Leonard Fournette’i nispeten durdurabilmiş olmaları iyi işaret tabii, fakat sezon boyu Melvin Gordon’ın, Kareem Hunt’ın, Marshawn Lynch’in vs. performanslarına şahit olmuş bir savunmanın Eagles’ın derinlikli rotasyonuna karşı çaresiz kaldığı anlar yaşanabilir. Bir anlık konsantrasyon kaybı da en az 6 sayıya dönüşebilir.
Biraz da Eagles hücumunun ekstra bir şeyler gerçekleştirmesi gerekebilecek alanlara değinelim. Öncelikle iç açıkları Zach Ertz’ün hücum için ne kadar önemli olduğunun altını çizmek lâzım. İki hafta önce ligin en iyi savunmacılarından biri olan Harrison Smith’e attığı şu vücut çalımı epey etkileyiciydi. Patriots savunması, özellikle de liberolar Devin McCourty ve Patrick Chung, iç açıklara karşı ligin en iyi performans gösterenlerinden (DVOA’ya göre 8., ilk 4 haftayı saymazsak 2.) Ertz’in gene rakibin gücünden bağımsız olarak üstün bir çaba göstermesi hâlinde Eagles’ın hücum seçenekleri çok çeşitlenecek ve de RPO oyunları için daha da manevra alanı kazanacaklardır. İkinci değinilmesi gereken şeyse Patriots’ın, tıpkı Eagles gibi ortaya kısa paslarda savunma zaafları yaşaması. Fakat Eagles, Patriots’ın aksine sene boyu bu tür oyunlarla bol bol yarda ve sayı bulmuş bir takım değil, zira bu tür pasları tercih oranı %15 sadece. Bu maça dair hücum planlarında bunu kullanmaya karar verirlerse ve de bunda muvaffak olurlarsa Patriots, tıpkı Jaguars maçının ilk yarısında olduğu gibi “hoca çalışmadığımız yerden sordu” şaşkınlığı yaşayabilir.
https://www.youtube.com/watch?v=w69mkCQ84Qo
Son Tahlil ve Tahmin
Şimdiye kadarki analizde her iki takımın da sayısal anlamda belki eşit potansiyel zaaflarından bahsederken, dikkatinizi çekti mi bilmiyorum, nitelik olarak bir nüans mevcuttu: Patriots’ın istifade edebileceği yönlere dair gerçekleşmesi gereken varsayımlar, Eagles’a kıyasla daha az. Diğer bir deyişle, Eagles’ın avantajlarını fiilen yerine getirebilmesi için standart üstü performanslara daha çok ihtiyacı varken, Patriots’ın hata yapmaması kâfi gibi. Bu New England ekibinin hanesine olumlu olarak yazılmakta.
Bunun yanı sıra, iki takımın kağıt üzerinde birbirleriyle çok iyi eşleştiği, fakat bu dengenin anlık hatalarla vs. bozulabileceği durumlar da var. Maçın nihai sonucunda bunlar epey etkili olacak. Daha önce belirttiğim gibi Eagles’ın 3. hak hücumu ve Patriots’ın 3. hak savunması epey dengede. Bu alanda kim öne çıkacak? Playofflarda Wentz’in sezon boyu performansını neredeyse her alanda tekrar edebilen Foles’un tek eksiği tehlikeli bölge touchdown’ları şimdilik, ve de karşısında bu alanda en iyi savunmalardan biri olan Patriots var. İvmeli performansı devam edecek mi, yoksa Vikings maçı bir istisna mıydı? Patriots’ın koşu hücumunda lig 3.sü, Eagles ise koşu savunmasında lig 3.sü. Bu mini mücadeleyi kim kazanacak? Patriots 1. haklarında en çok yarda toplayan takım, Eagles rakibe 1. haklarında en az yardayı veren takım. Burada ibre kimin lehine dönecek? Maçı kimin kazanacağını biraz da bu soruların cevapları belirleyecek.
Belichick’in maç hazırlığını övmeye dahi lüzum yok, fakat karşısındaki rakibi bu seneki performansı gayet takdire şayan, normal sezonu epey özgüvensiz bir şekilde bitirmiş yedek QB’ye zirve performans yaşatmayı başarmış, hücum planıyla Vikings’i gafil avlamış bir Pederson olacak. Belichick’in Patriots’ının en iyi yaptığı şeylerden biri, devre arasında oyun planlarını revize etmek ve de gerekli ince ayarları yapmak, fakat maçın başında Eagles iyi bir ivme yakalarsa ve de farkı açar/Patriots savunmasını hırpalarsa bu ayarlar bu seferliğine yetersiz kalabilir. Öte yandan elimizde bir başka veri var: 2015 yılında Kansas City Chiefs Playofflarda Patriots’a kaybederken, takımın hücum koordinatörü Pederson’dı ve de maçı gereksiz yere uzun süren ve de başarısız olan bir hücum akınıyla tamamlamışlardı. Belichick 2015 yılında Pete Carroll’a, geçen sene Falcons hücum koordinatörü Kyle Shanahan’a Jedi Mind Trick ile zamanı iyi kullandırmamayı başarmıştı. Eğer maçın son dakikalarına stresli bir şekilde girerse, antrenörlük hatasını yapacak ismin Belichick olmayacağı daha yüksek ihtimal.
Özetle, Eagles’ın oyun planı “maç saatinden ye, koşu oyunundan vazgeçme, 3. haklarda rakibi avlamaya bak, onların savunmasını yor ve kendininkini diri tut” olacak. Patriots’ın planıysa “rakibin özellikle güçsüz olduğu 2. haklarda kısa paslarla yarda al, arada derin paslar dene ve de Eagles’ın hız dezavantajından yararlanmaya çalış, farkı aç ki Foles geriden gelmeye çalışsın” olacak muhtemelen. Foles’un QB’liğini yaptığı takımların yenilgiyle mücadelesi pek müspet değil: Eğer rakip en az 24 sayı attıysa 19 maçta 5, eğer 4. çeyreğe geride girdilerse 17 maçta 6, ve de Foles en az 40 pas atmak zorunda kaldıysa 9 maçta 3 galibiyet alabilmişler sadece. Eagles için maçı kazanmanın neredeyse tek yolu erken geri düşmemek. Patriots ise geri düşse dahi illa dezavantajlı bir konumda olmak zorunda değil rakibin no-huddle hücumuna karşı etkisiz savunması sebebiyle.
İşte bütün bu senaryoları bir araya getirince, Patriots’ın galibiyete daha yakın takım olduğunu söylemek afaki değil. Öte yandan handikapa bakarsak, maçın yakın geçme olasılığı epey fazla, Eagles’ın Playoff momentumu da azımsanacak gibi değil, bu yüzden Eagles +4.5 çok daha makul bir tercih. Ama sonuç ne olursa olsun, gerek taktik, gerekse mücadele açısından epey doyurucu bir Super Bowl izleyeceğimize dair güvenim tam.
