Yüzme, hakkında herkesin çok fazla şey bildiği bir spor sayılmaz. Bu durum, sanılanın aksine insanların ilgisizliğiyle değil, yüzmenin bir spor olarak bünyesinde barındırdığı dinamikleriyle izah edilebilir. Bone, gözlük ve mayoyla her sporcu hemen hemen aynı görünüyor. Mücadelenin geçtiği yer de su yüzeyi olunca yüzücüleri üretim bandında sadece yapmaya programlandıkları işi yapan robotlar gibi algılamamız kaçınılmaz sonuç. Atletizmde Bolt’unki gibi takoza girmeden önce kameraya şov yapmak ya da dünya rekoru kırarken son metrelerde tribünlere dönmek gibi bir şey yok. 10 bin metrenin son turunda Mo Farah’ın yüzündeki acıyla karışık gururu da mesela 1500 serbest son turunda Katie Ledecky’de görmemiz mümkün olmuyor. Hâl böyle olunca da ortalama bir sporsever için sporcularla insani bir yakınlık kurmak, taraftar olmak ve hatta sonuçları akılda tutmak bile çok zor. Bütün bunlar da yüzmenin olimpiyat oyunları haricinde televizyondaki görünürlük sorununu açıklıyor. Buradan da bir kısır döngü olarak yazının ilk cümlesine dönüyoruz.
Yüzmeyle ilgili neredeyse herkesçe bilinen az temel noktadan biri, bu sporda Amerika Birleşik Devletleri’nin büyük patron olduğu. Üretim bandı robotları perspektifinde, zihinlerdeki “Japon otomobilleri dayanıklıdır” bilgisinden aslında pek farklı olmasa da bu onu daha az doğru yapmıyor. Önemli ve kullanışlı bir bilgi bu. Bilhassa 2008 Pekin’den beri Michael Phelps fenomeni ile zirve yapan, Ryan Lochte, Missy Franklin ve son olarak da Katie Ledecky ile devam eden bu hâkimiyeti herkes huşu içinde takip ediyor. Amerikalıların afaki madalya sayıları ve kırdıkları destelerce dünya rekoru elbette yüzme için iyi. İnsani bağ kurmakta zorlanan seyirciyi en azından mekanik bir bağ ile yakalamak mümkün oluyor bu sayede. Yalnız bir sorun var, bu durum diğer hikayelere pek de fazla yaşam alanı bırakmıyor. Son üç olimpiyattır sırasıyla Phelps, Lochte-Missy Franklin ve şimdi de Ledecky’nin neler yaptıklarını ve yapabileceklerini konuşmaktan, sıra “yardımcı oyunculara” gelmiyor. Ve bir kez daha bu yazının ilk cümlesine dönmek kaçınılmaz oluyor.
Sarah Sjöström mevzubahis yardımcı oyunculara belki de en iyi örnek. İsveçli, ilk bireysel yarışında oyunların en görkemli performanslarından birine imza koydu ve 100 metre kelebeği, kendisine ait 55.64’lük dünya rekorunu 55.48’e çekerek kazandı. Bu onu aynı zamanda olimpiyatta altın alan ilk İsveçli kadın yüzücü yaptı. Yarışta ikinci olan Kanadalı Penny Oleksiak, “ Bu yarışı Sarah’nın kazanacağını zaten herkes biliyordu” diyor. Sarah, Oleksiak dışındaki tüm rakiplerine 1 saniye üzerinde fark yaptı ve 100 metrelik bir olimpiyat yarışında bu her zaman görülen bir şey değil. Aynı gece Katie Ledecky’nin muhteşem 400 serbest dünya rekoru da geldiği için Sarah yine sahneyi tam olarak alamadı ama belki bu da değişmek üzeredir.
İkili bu gece 200 serbest finalinde karşı karşıya gelecek. İlk raunt olan yarı finallerde aynı seride yüzdüler ve Sarah Sjöström Ledecky’yi geçmeyi başardı. Herhangi bir yarışta Ledecky’yi geçebilen az sayıda yüzücü var gezegende. Yine de bir madalya mücadelesinde bunu yapmak çok daha farklı bir anlama gelecek.
Sjöström, spora başladığında ilk olarak futbol ve hentbolu denemiş ancak yakın bir arkadaşının yönlendirmesiyle yüzmeye geçiş yapmış. Sonrasına daha hakimiz. Henüz 14 yaşında Avrupa şampiyonu oldu ve 15 yaşındayken 100 metre kelebek dünya rekorunu kırdı. Sadece 23 yaşında olmasına rağmen Dünya Şampiyonaları’nda 4’ü altın 8, Avrupa Şampiyonaları’nda 10’u altın 18 madalyaya sahip. Milli yüzücü Gizem Çam, Sarah’yı özel yapan şeylerin başında erken yaşta büyük başarılar elde etmesine rağmen disiplinden kopmamasını gösteriyor, Ruta Meilutyte’ye atıfta bulunarak. Ve birden çok disiplinde yarışmasının çok büyük bir avantaj olduğunu söylüyor; “ İlk antrenörüm bana ‘100’e çalışırsan 50, 200’ye çalışırsan 100’ün gelişir’ demişti. Sarah için de biraz böyle oluyor. 200’de yukarı çıktıkça 100 metresi daha da gelişecektir. Ayrıca dayanaklılığı çok üstün ve sprintle birlikte orta mesafeye de kayabilir. Zaten yüzmeye damga vuranların nerdeyse tamamı çok yönlü sporcular. Phelps, Lochte, Hosszu, Le Clos, Cseh… Sarah da bu yoldan ilerliyor.”
Sarah Sjöström’ün oyunları tam dört bireysel altın ile tamamlama şansı mevcut. Bu geceki müthiş 200’de kazanırsa, gözlerini 50 ve 100 serbeste çevirecek. Tarihte bunu başaran tek bir kadın yüzücü var, 1988 Seul’de Kristin Otto. 1500 serbest kadınlarda olimpik programda yer almadığı için Ledecky’nin şu an bu kategoriyi tehdit etmesi de mümkün değil.
100 metre kelebekteki altın sonrası İsveç Kralı Gustaf, Sarah Sjöström’e bizzat mesaj göndererek tebrik etmiş ve kraliçe ile beraber hafta sonuna doğru Rio’da olacaklarını açıklamış. Sarah tarihle cebelleşirken orada olmak istemeleri doğal.
Katie Ledecky, “robotların” içerisinde şu ana kadarki en gelişmişi. Geçen sene Yüzme Dünya Şampiyonası’nda 200-400-800 ve 1500 serbesti kazanarak emsali görülmemiş bir işe imza koymuştu. Güldüğünü ve reaksiyon verdiğini genelde görmezsiniz. Sarah Sjöström ise bu öyküde Terminator serisinin son filmlerindeki insan canlısı eski model robot Arnold Schwarzengger olmaya doğru gidiyor olabilir.
[mailerlite_form form_id=2]
