Genç bir kaleciyi izlerken ilk dikkat ettiğim şey kurtarışları değildir. Önünde oynayan arkadaşlarını nasıl yönettiği, kalitesini daha çok belli eder. İyi bir savunma için en öne çıkan husus motivasyondur. İyi bir kaleci, kolay gol yemeyerek ve defansıyla iletişim halinde olarak savunmanın motivasyonunu müspet seviyede tutar. İşte bu yüzden, savunmanın ana düşünce olduğu İtalya’da kaleciler çok önemlidir. Bütün bu özellikler düşünüldüğünde aklıma gelen 1 numara ise Dino Zoff olmuştur.
Büyük takımın kalecisi olmak, görüldüğü kadar kolay değildir. 1950’lerde Real Madrid, 1970’lerde Ajax muhteşem işlere imza atmalarına rağmen kalecileri pek de hatırlanmaz. Dino Zoff, o dönem İtalya’nın en güçlü takımı Juventus’ta oynamasına rağmen, gölgede kalmayıp ön plana çıkmasını bilmişti. Üstelik İtalya Ligi, Avrupa’nın en iyi ligiydi ve orta sıralardaki takımlarda dahi kalecilere zorluk çıkaracak isimler vardı. Zoff, bu zor ligde rekorlar kırdı ve şampiyonluklar yaşadı. Muazzam kalecilik yeteneklerinin yanı sıra, nazarımda onu farklı kılan asıl unsur, büyük bir lider olmasıydı. Düşünün; harika oyunculardan kurulu Juventus takımına kaptanlık yaptı, milli takımın da kaptanıydı ve saha içinde devamlı arkadaşlarıyla iletişim halinde oldu.
Bir kalecinin müdahale sahası büyüdükçe kendi de büyür. Bu, kalecinin sadece kale sahasına değil de tüm sahaya hükmederek randıman verdiği anlamına gelir. Zoff’u izleyin; bloke ettiği topu elinden alamazsın ya da yan toplarda müdahalesini engelleyemezsin. Kendi alanında bunları yaparken, devamlı elleriyle ve sözleriyle savunma oyuncularına gitmeleri gereken yerleri anlatır ve böylece büyük boşluklar vermelerini engeller. Zaman zaman orta saha elemanlarına dahi komut vermekten kaçınmaz. Onu canlı izlediğimde bu özelliğine hayran olmuştum. O kadar da basit bir iş değildi bu. “Bağırmak” diye kestirip atmayın sakın. Motivasyonlarını düşürmeden arkadaşlarını uyarmak da bir sanattır. Bunu, bu kadar etkili şekilde yapan iki kaleci gördüm bugüne kadar. Avusturyalı Rodolphe Hiden ve Dino Zoff.
Zoff’u farklı kılan şeylerden biri de 40 küsur yaşına kadar üst seviyede oynamasıydı. Dünya Kupası’nı aldığında 40 yaşındaydı ve güven veriyordu. Üstelik ilerleyen yaşına rağmen, bir kaleci için en önemli fiziksel özellik olan bel inceliğini korumuş ve ne denli muntazam bir profesyonel olduğunu göstermişti. Gençlik döneminde atletik özellikleriyle ön plana çıkarken, yaşlandıkça yer tutma kabiliyetini geliştirmiş ve birçok maçta yere yatmadan 90 dakikayı tamamlamıştı. Kariyerinin sonunda, en mühim özelliğini en büyük silahı olarak kullanıyordu. O dönemdeki fotoğrafların bakın, görürsünüz; parmağı daima havadadır ve defansını yönlendirir.
Onu, oynadıkları dönem itibarıyla Sepp Maier’le mukayese ederler. Enfes refleksleriyle yaptığı kurtarışlar, birçok kişinin “Maier daha iyiydi” demesine neden olur. Fakat şunu gözden kaçırırlar; Zoff, inanılmaz kurtarışlar yapmasa da savunmasını dirije etmiş ve kalesine tehlikeli topların gelmesini engellemiştir. Sciera, Facchetti gibi muhteşem müdafaa oyuncularının olduğu takımlarda dahi bunu yapmaktan çekinmemiştir. Maier ise kariyerinin büyük bölümünde Beckenbauer ile birlikte oynamış ve müdafaanın organizasyonunu ona teslim etmiştir. Bu açıdan baktığımızda Zoff, daha büyük bir kalecidir.
Zaten bu idare yeteneği, futbolu bıraktıktan sonra iyi bir antrenör olmasına da yardımcı oldu. UEFA Kupası kazandı, milli takım ile Avrupa Şampiyonası’nda finale yükseldi. Eğer genç bir kaleci olsam, yapacağım tek şey Zoff ile ilgili bütün görüntüleri, maçları izlemek olur. Hatta ondan bir randevu koparıp tecrübelerinden faydalanmak için her şeyimi veririm.
Bugün Buffon’u izlediğimde Dino Zoff’un bayrağını taşıdığını görüyorum. Onun başarısının en büyük nedenlerinden biri, kaleciye kıymet veren İtalyan futbol kültüründen yetişmesi ve labirentlerde kaybolmadan Zoff’un yolunu takip etmesi. Öyle görünüyor ki o da Zoff gibi 40’ıgörecek. Bundan 20 yıl sonra Buffon’dan da sitayişle bahsedeceğiz. Hatta belki de ilerleyen yıllarda Zoff’a ait kırılmayan rekorları da kıracak. Ama unutulmaması gereken bir şey var; İtalyan futbolunda standartları belirleyen kaleci dendiğinde akla tek kişi gelecek: Dino Zoff.
Hazırlayan: İlhan Özgen
