Beşiktaş’ın altın çağının tüm futbolcularını yetiştiren tek bir isim vardı: Serpil Hamdi Tüzün.

Tüzün, 1939 yılında İstanbul’da doğdu ve henüz 14 yaşındayken Bağlarbaşı Kulübü’nde futbola başladı. Futbol aşkının oyunculuk ayağını 15 yıl boyunca aynı takımda sürdürdü. Fakat büyük bir futbolcu olacağına dair kurduğu hayaller, bu 15 yılda bambaşka bir yola girdi. Yeni hayali antrenörlük için yurt içinde ve yurt dışında birçok kursa katıldı. Beşiktaş, Antalyaspor ve Sivasspor’da teknik direktör olarak görev yaptı. Onu efsaneleştiren ise antrenörlükteki sonsuz sabrı ve yıldızlar doğuran azmiydi. Hataları görmeyi ve onlar üzerine düşünerek zincirleme yanlışların ortadan kaldırılmasını kendine görev edindi.

Altyapı kelimesini ise hiç sevmedi ve ‘altyapı değil, öz kaynak’ felsefesiyle yetiştirdiği öğrencileri, zamanla birer futbol efsanesine dönüştü. Türk futbolu tarihine damga vuran Rıza Çalımbay, Ziya Doğan, Metin – Ali - Feyyaz ve elbette Sergen Yalçın… Serpil Hoca’nın disiplini ve eşsiz teknikleriyle efsaneleşen futbolculardan yalnızca bir kısmı.

Serpil Hamdi Tüzün’ün futbola ve hayata bakışındaki derinliği özetleyen, Simon Kuper’e mektubunu okumak için aşağıya kaydırın.

Sayın Mr. Kuper,

Futbol daha iyi oynanabilir... Stefan S. ile birlikte yazdığınız “Soccernomics”i okudum. İlginç buldum, sizi kutlarım... Kitabın “Türkiye” bölümünde katılmadığım pek çok nokta var. Gerçekler biraz daha farklı... Bu vesile ile futbolun nasıl daha iyi oynanacağı ile ilgili bazı düşünce ve uygulamalarımı da sizinle paylaşacağım... Birinci elden… 40 yıldır bu işin içinde olan bir teknik adam olarak... Stratejik düşünce’nin futbolda kullanılması, uzun yıllardır yerel ve uluslararası platformlarda ilk defa söylenen, ilk defa duyulan bir konu idi... oyuncu ve takım üretiminde bunun çok faydasını gördüm...

Futbol daha iyi oynanabilir...

İstanbul amatör liglerinde 12 yıllık futbolculuk tecrübesinden sonra, 2. Profesyonel Lig’de antrenörlük ve Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Kursları’nda hocalık yapmam Türk Futbolu’nu yakından tanımamı sağladı.

İngiltere’deki kurs (1970), genç milli takım teknik direktörlüğünün (1973-74) yanı sıra Nicolae Petrescu, Stefan Kovacs (Romanya), l.Baroti, J.Palfai (Macaristan), V.Jira (Çekoslovakya) gibi kişiler ile yaptığım temaslar sonucunda Avrupa futbolu hakkında da fikir sahibi olmuştum.

Ayrıca, okuduklarıma göre fizik çalışmalara verilen aşırı önem Alman futbolu’nu olumsuz etkiliyordu. Beckenbauer, “oğlumu Bayern Münih genç takımına yollamam. Orada futboldan başka her şey var.” derken bunu kastediyordu… vb vb…

Anlıyordum ki, futbolda gidilecek çok yol vardı… Karar oluşumu, doğru karar gibi konulardan ise hiç söz edilmiyordu. Ajax’ta çalışan S.Kovacs’a iki haftalık ziyaretim de (1974) bu düşüncemi değiştirmedi. S.Kovacs’ın ricası ile izlediğim Derby - Juventus maçı sonrası hazırladığım raporumun yönetim kurulu tarafından beğenildiğini Kovacs bana söylemiş ve küçük bir ödülü almam için ısrar etmişti… Ajax, Juve’yi 1-0 yendi ve Avrupa şampiyonu oldu.)

Türk Futbolu’nun çıkışı, yazdığınızın aksine 2001’de başlamadı. Gelinen noktanın arkasında büyük emek var. Çünkü köklü değişimler zaman alır. Herkes yapamaz. Yabancı bir ülkede böyle bir işi yapabilmek daha da zordur. Bir insanı şekillendirmekten, onun ruhuna dokunabilmekten söz ediyoruz… Yani bir nöronlararası bağlantı üzerine bir başka bağlantı daha koyabilmeyi konuşuyoruz. Oyuncunun gözünün içine bakarak ve onunla aynı dili konuşarak… Beyinde 125 milyar nöron olduğunu da unutmadan… Türk Futbolu’nun gelişmesi, yazdığınızın aksine, sadece J.Derwall – Gordon - çim saha ve tv ile açıklanamaz. Çok daha fazlasından söz ediyorum.

Türkiye’de 2001 öncesinde Türk Futbolu’nun gelişimi için uğraşan J.Derwall ve Gordon’dan başkaları da vardı. O kişilerden biri olan Hamdi Serpil Tüzün’ün kulüp ve genç milli takımlar düzeyinde neyi nasıl yaptığını size birinci elden anlatayım:

Futbol daha iyi oynanabilir...

Beşiktaş’ta radikal bir değişim yapmak isteyen başkan Mehmet Üstünkaya bana Ekim 1975’te görev verdi.

Beşiktaş özkaynak düzeni teknik direktörü olarak amacım şu idi;

*8 yıldır şampiyon olamayan (bu BJK, FB ve GS için dünyanın sonudur) Beşiktaş’ı eski gücüne kavuşturmak. *Böylece geleceğin Beşiktaş’ının ve hatta Türk Futbolu’nun temellerini atarak, Türk futboluna hizmette örnek ve öncü olmak. (Y. Kurulu’na verilen raporlar Ekim 1975 ve Şubat 1976)

Pek çok kişiye rüya gibi gelen hedeflere, farklı bir futbol paradigması ile aynen ulaştık. Akıl ve bilim yardımı ile… Özkaynak düzeni (ÖKD) ürünü ilk 3 genç oyuncu 1978’de profesyonel takıma katıldı. Onlara eklenen 4 - 5 genç oyuncunun da büyük katkıları ile Beşiktaş tam 14 yıl sonra tekrar şampiyon oldu. (1981-82) ilerleyen yıllarda profesyonel takıma katılan ÖKD ürünü 4-5 oyuncunun da katkıları ile profesyonel takım Türkiye Ligi’ni sildi süpürdü. Tam 14 yıl (1981-1995) 6 şampiyonluk, 6 ikincilik… Her sezonun takımında 4 - 5 Tüzün oyuncusu olmak üzere. Köklü (radikal) değişim budur… Sürdürülebilir başarı da budur… Gordon bu başarının neresindedir? Eski gücüne kavuşan, son hızla ilerleyen Beşiktaş trenine 6 yıl sonra binmiştir… O 6 yıllık süreçte ise Beşiktaş 2 kere şampiyon, 2 kere de 2. olmuş, ayrıca bir de Türkiye Kupası kazanmıştır. BJK ÖKD’nin 20 yıllık (1975-1995) sürecinden sadece 4 yılı çekip “Beşiktaş çıkışı - Gordon” demek Beşiktaş Tarihi’ni çarpıtmaktır. Aslında sizin hatanız yok. Kaynak yanlış… Maalesef o güçlü Beşiktaş takımları Avrupa’da iş yapamamıştır. Sınırlı beyinler yüzünden… Oyuncular suçlu değil, kurbandı. “Top dört köşe olursa bu maçı alırız.” diyen yöneticiler ve “Biz sadece Türkiye’ye bakalım.” diyebilen teknik adamın aklına Avrupa başarısı sığmıyordu… yazık oldu Beşiktaş’a…

Gordon’un Beşiktaş genç takımları ile en küçük bir ilgisi yoktu… (O dönem gazetelerde çıkan bazı gerçekdışı haberleri, yönetim birinci ağızdan yalanlamıştı.)

Futbol daha iyi oynanabilir...

Genç milli takımlar ve sonrası takımlarda da köklü değişim Tüzün düşünceleri ile başladı. Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) başkanı Şenes Erzik Genç Milli Takımlar teknik direktörü görevini ocak 1990’da bana verdi…

Koyduğum hedef gene herkes için inanılmaz idi:

*Avrupa’nın en iyisi olmak. *Geleceğin futboluna yön verebilmek. (18 Şubat 1990 duyuru)

Bu hedefler o yıllarda Türkiye’de teknik adam olan olmayan hiçbir kişinin aklına sığmazdı. Hayalini bile kuramazlardı... O 0-8’lik yenilgilerin, 1-9-1 dizilişlerinin ruhları kararttığı, insanları utandırdığı yıllarda... Avrupalı ‘ya karşı 400 yıllık aşağılık kompleksinin tavan yaptığı zamanlarda... Benimle çok alay etmişlerdi o zaman... Oyuncularım, bazı yardımcılarım ve 2-3 yönetici dışında herkes... Edvarda Galleano “insanın kendi ülkesinde kendi içine sürgün edilmesi çok acı” derken haklı. Dreyfuss, Semmelweiss olmak kolay değil… Ama “Ülke dışındaki sürgün, ülke içindeki sürgünden daha faydalı” derken çok haksız... Esas mücadele ve fayda tabii ki ülke içinde... Türk futbol aleminin zavallı, kaderci anlayışına karşı... Köşe başlarını tutan, suyun başında olanların her türlü engeline karşı… Tek başına olsam bile... Başka türlü Türk Futbolu’nda yeni bir dönem nasıl başlatılabilirdi? Türk Futbolu nasıl kabuk değiştirebilirdi? Bunlara cevap ancak sahada verilebilirdi. Çıkış noktam tekti ve yıllar boyu değişmemişti: Futbol daha iyi oynanabilir... Tıpkı Galileo’nun dünyasının güneş etrafında döndüğü gibi... UEFA tam 79 yıl için (1923-2002) Türkiye’nin başarıları olarak neyi referans vermiş ise hepsinin altında Hamdi Serpil Tüzün imzası olması bundandır... Tek ve tam yetkili olduğum genç milli takımlar (u15-u16-u17-u18) farklı bir futbol paradigması ile verilen hedeflere ulaştı. Akıl ve bilim yardımcımız oldu. Tüzün takımları 6 yıllık bir sürece (01.01.1990-01.01.1996) ;

*2 Avrupa şampiyonluğu (u18 1992 – u16 1994) *1 Avrupa ikinciliği (u18 1993) sığdırmıştı…

Sonuç; UEFA bazı oyuncularımızın geleceğin Avrupa Futbolu’nda rol oynayabileceğini yazdı. Bu 6 yıllık dönemde final gruplarına çıkış oranı 8/11 oldu. Bu sürdürülebilir başarı demektir. Biz hep oralardaydık. Rakiplerimiz de buna alışmışlardı. Gelişimi rakiplerin gözlerinde okuduk; önce küçümseme vardı… Sonrasında bunun yerini şaşkınlık ve korku aldı… En sonunda ise saygı vardı. Hep saygı…

Bütün bu genç milli takım başarılarının hiçbirisinin J. Derwall ile hiçbir ilgisi yoktur… Bu başarıların zamanın A Takım teknik direktörü Sepp Piontek ile de hiçbir ilgisi yoktur. Çünkü tüm Genç Milli Takımlar’ın tek ve tam yetkilisi olarak ve yetkilerimin tamamını kullanarak bu takımları yaptım… Yani bu takımlar katıksız Tüzün takımları idi… Ne Jupp Derwall, ne Sepp Piontek, ne de bir başkası…

Zaten sonuçlar bunları gösteriyor.

Jupp Derwall, Sepp Piontek iyi insanlardı. Zaten onların da böyle bir iddiaları ve açıklamaları olduğunu duymadım. Gordon dâhil her üçü de, yetenekleri dâhilinde, Türk Futbolu’na bir şeyler vermeye çalıştılar… Diğer teknik adamlar gibi… Hepsi bu…

Futbol daha iyi oynanabilir... Şimdi size Tüzün oyuncusunu tanıtayım... Önce isimler;

*Beşiktaş oyuncularından bazıları: Ziya Doğan, Fuat Yaman, Süleyman Oktay (ilk ürünler-1978) ve sonrasında Rıza Çalımbay, Fikret Demirer, Sinan Engin, Kenan Oktay, Burhan Ertürk, Tuğrul Çakır, Gökhan Keskin, Ali Gültiken, Feyyaz Uçar, Metin Uzun, Sergen Yalçın ve diğerleri… *Milli Takım oyuncularından bazıları: Ayhan Akman, Fatih Tekke, Fatih Akyel, Okan Buruk, Mustafa Kocabey, Yıldıray Baştürk, Sergen Yalçın, Emre Aşık, Oktay Derelioğlu, Selçuk İnan, Emre Belözoğlu, Sabri Sarıoğlu, Semih Şentürk ve diğerleri…

Bu oyuncular, yazdığınız gibi, sadece kendine oynayan “küçük çalımcılar” değildi… Siz belki de onları hiç görmediniz… Onların, genellikle, “o ana” verilen yaratıcı bir cevabı vardır. (Osho) Tüzün oyuncuları doğru işi yapmanın, işi doğru yapmaktan daha önemli olduğunu da iyi öğrenmişlerdir. (3. UEFA Junioren Conferenz 18-22.02.1991 Wien) Onlar kendi antrenman programlarını da kendileri yaparlar. Maçta “neyi neden yapamadık?” sorusunu da en doğru şekilde kendileri yanıtlarlar… antrenman programı da budur zaten… 1975’ten beri… Doğru karar frekansını arttırmak da önemlidir… seçici dikkat (1991 Wien) yardımıyla “küçük sinyaller”i iyi algılamaya çalışırlar. Yazdığınızın aksine “tutku” onlar için önemli değildir. Doğru karar, doğru algıya dayanır. Tutku varsa doğru algı yoktur. Doğru uygulama yoksa doğru kararın anlamı yoktur. Bunun için Tüzün oyuncuları yeteneklerini “sonuç odaklı” olarak kullanmasını öğrenirler. (1991 Wien, stratejik düşünce) Pas, pas vermek için verilmez. Çalım, çalım atmış olmak için atılmaz vd. çalım, pas, pas alış, top sürüş vb. gibi teknikler ayrı ayrı bölümler halinde öğretilmemelidir. (Coerver metodu bunun için tekrar gözden geçirilmelidir.)

Oyuncuya çalımdan sonra ne yapacağının kararını çalımdan önce vermesini öğretmelisiniz… Beyin sıralamayı böyle yapmalıdır vb. vb. Avrupa’da 20 yıldır her platformda stratejik düşüncenin önemini meslektaşlarıma anlatmaya çalışıyorum. (1991 Wien) Tüzün farkı oyunun daha akıllı oynanmasını sağlar. Bana ilk inananlardan biri olan Bert Van Lingen bunu çok çabuk kavramıştı. (1991 Wien) Gero Bizans ise (1980 Almanya) karar oluşumu ve doğru kararın önemine ilk inananlardan biriydi.

Futbol daha iyi oynanabilir... Tüzün takımlarının ana amacı “kollektif zekâ”ya sahip olmaktır. Önlerindeki en büyük engel, Avrupa’ya karşı duyulan aşağılık kompleksi idi… 400 yıldan beri… Psychocybernetic yardımı ile bu engel aşıldı. Özgüven, en önemli güç kaynağıydı. Sibernetik takımın doğru karar frekansını arttırdı… Kilit sözcük “değişim”di. “Tekrar” taktik çalışmalardaki en tehlikeli sözcük idi. Tüzün takımı maç konuşmalarında rakipten hiç söz edilmeyen dünyadaki tek takımdır. Biz hep kendi yapacaklarımızı konuşuruz… Bu proaktif yaklaşımın çok yararını gördük. “Gol öncesi pozisyon” konseptimiz ile daha kolay gol attık, daha zor gol yedik. NLP beynin her iki yarısını da kullanmakta bize faydalı oldu. Oyuncular kendi programladıkları antrenmanlarda “ortak zeka”yı geliştirip, insanlara hep daha iyi bir futbol göstermeye çalıştılar. Çünkü 125 milyar nöronu ile insanlar çok daha iyi futbol izlemeyi hak ediyorlar.

Tüzün takımı’nın oyuncuları, yazdığınızın aksine, paslı oynamayı tv’den öğrenmediler. Onlar için pas, birlikte oynamanın, yani takım oyununun, paylaşılan zekânın vazgeçilmez unsuru idi... Her teknik gibi (çalım, top sürüş, pas alış vb.) pas da amaca yönelik kullanıldı. Stratejik düşünce gereği... Oyunu dinlendirmek, rakip savunmanın açığını kollamak vb. durumlar dışında pas, pas vermiş olmak için verilmedi... (Hollanda’daki bazı teorisyenlerin yıllar sonra bu noktaya gelmeleri sevindirici...)

Tüzün takımları, diğer teknikler gibi, pası akıllı kullandıkları için Türk Futbol Tarihi’nde ilk kez Avrupa Şampiyonu oldular... Bu şampiyonluk Türk Spor Tarihi’nde de (takım oyunları) ilk idi. Yani Türk voleybolcusu da basketçisi de Avrupa Şampiyonu olmanın hayal olmadığını görmüşlerdi... Kanlı canlı... (Bu arada basketçiler biraz abarttı... Nice abartmalar!..)

Bir maçta 3 kez oyun düzeni değiştirebilen Beşiktaş Genç Takımları, seyircinin, taraftarın umudu idi... Tam 14 yıl başı önde gezen Beşiktaş taraftarının başını o çocuklar tekrar yukarı kaldırdı... Zaten bunun için, profesyonel takımın lig maçından önce aynı sahada oynayan Beşiktaş Genç Takımı’nın izleyicisi profesyonel takımınkinden çoktu... Dünyada bunun örneği yok...

Futbol daha iyi oynanabilir...

Şimdi bazı detaylar:

*Çim sahalar Düzgün zemin verilen kararın uygulamasını (teknik) kolaylaştırır. Ama bu her şey değildir. Önemli olan “doğru karar”dır. Yani taktik… 1975’ten beri ısrarla vurguladığım konu… Bu noktada zemin o kadar önemli değildir. Akıllı oyuncu, zaten sahaya, yani çevre şartlarına uyum sağlayacaktır. Akılsız olan ise, sağ kanattan yapılan ortayı arka direkte takip etmek yerine soldaki taç çizgisi üzerinden seyredecektir. Pozisyonu tanımadığı için… Saha balçık çamur olsa da uzaktan seyredecektir… Saha kadife gibi halı ile kaplı olsa da seyredecektir. Tabii ki tesis önemlidir. Ama tesiste yapılan çalışma tesisin kendisinden çok daha önemlidir. Çünkü golleri kapılar, pencereler, çim sulama tesisatları atmıyor.

*Köklü değişim Köklü değişim zamanla ve adım adım olur. Reform, ilk adımdır. Yüzeyseldir. Kozmetiktir. Kirli bir evin kapısının önünün temiz olması gibi… Devrim ikinci adımdır. Derine iner, değiştirir ama ruha dokunamaz. Kirli evin misafir odasının temiz oluşu gibi. Başkaldırı, isyan ise bir kişiyi bütünüyle değiştirebilmektir. Onun ruhuna dokunabilmektir… Genç milli takım oyuncusu Mustafa Kocabey’in “artık maçlara yenik başlamayı unuttuk. Avrupalı’nın bizden fazlası yok.” diyerek (Cumhuriyet Dergi – 1993) arkadaşlarının duygularına tercüman olması da bundandır… Aylık geliri 500 dolar civarında olan bir ailenin çocuğunun Beşiktaş ile 500.000 dolar eksiğine sözleşme yapması da bundandır… Beşiktaş Profesyonel Takımı’nda yeni oynamaya başlayan genç takım oyuncusunun, yerini aldığı milyonlarca dolarlık Avrupalı oyuncudan daha iyi oynayabileceğine inancı, özgüveni de bundandır… vb. vb. Köklü (radikal) değişim için önce bir şeyler yüreğini yakacak… Bir şeylere isyan edeceksin… Bizim isyanımız, Beşiktaş taraftarının uzun yıllar başı önde gezmesineydi… Tribünlerde söylenen ağıtlara idi… Türk Futbolu’nun o yıllardaki zavallılığına idi… “Şerefli yenilgi” demeçlerine idi… Bir şeyler yüreğini yakmıyorsa hiçbir şeyi değiştiremezsin.

*Sonuç transferi Psikolojide bu, “iyi olan bir durumu, gelecekte iyi olması istenen bir duruma bağlamak” şeklinde tanımlanır. Genç Takım düzeyindeki iyi oyunlar ve iyi sonuçlar üst yaş gruplarına da yansıtılmalıdır. Ümit Takım, Genç Takım’ın sadece 1-2 yıl sonrasıdır. a takım ise 3-4 yıl sonrası… Belki daha da erken. Gençler düzeyinde karşımıza korkarak çıkan, bütün maçı reaktif bir anlayışla mahkûm oynayan rakipler, ilerideki yıllarda da bu tutumlarını sürdüreceklerdir… Mustafa Kocabey “Polonya’yı 3-0 yenmiştik. Hepsi yerlerde idi. Ağlıyorlardı… Hocamız ‘iyi bakın bu oyuncular seneye ümit takım, 2-3 sene sonra da a takım olarak karşımıza çıkacaklar… Bu maçı hiç unutmayacaklar… Siz de ne kadar iyi oynadığınızı hatırlayacaksınız.’ dedi.” derken bunu söylüyordu. (Cumhuriyet Dergi - 1993)

*Dutch Vision Teorisi ile pratiği ile kıta Avrupası’nın bu önde gelen ülkesinde, belki bazı noktalar tekrar düşünülmelidir. -Takımların en küçük yaştan profesyonel takıma kadar aynı dizilişle, şablonla oynamaları sorun yaratabilir... Oyuncu farklı ülkelerde farklı teknik adamlar ile çalışırken zorluk çekebilir. Çözüm esnek oyun anlayışındadır... Değişimdedir... Taktik çalışmalarda şablondan kaçmaktadır... Beşiktaş’taki genç takım oyuncuları esnek oyun anlayışları yardımı ile Miliç ile de başarılı oldular, Stankoviç ile de... Gordon’la da... Ki bu teknik adamların oyun anlayışları birbirlerinden çok farklı idi. İşin özü, değişimi algılamaya hazır olmak ve o anı doğru algılamaktadır. Almanya 2010 Dünya Kupası’nda iyi maçlar oynadı... Alman gibi oynamadıkları için... Kameraların yakın plan gösterdikleri Alman oyuncuların hepsinin gözleri etrafta idi... Yani değişimi gözlemesini öğrenmişlerdi. Aşırı taktik disiplini ve ezberi bırakmışlar, at gözlüğünü çıkarmışlardı... Langırt piyonları gibi oynamıyorlardı… Darısı İngiltere’nin başına...

-Topun karşı takıma geçmesi (transition) Bu bir ana durum değildir. Ana durumlar “top bizde” ve “top rakipte” ise topun karşı takıma geçmesi bu durumu değiştirmeyecektir. Bir elektrik ampulü düğmeye basınca yanar, düğmeye basınca söner... Ana durumlar ampulün yanması - sönmesi’dir. Düğmeye basmak bir ana durum değildir... Tabii ki topun kazanılış - kaybediliş anı çok önemlidir. Paradigma tamamen değişmiştir. En kısa zamanda yeni durum’u algılamak ve gerekeni yapmak lazımdır. (1x1, 2x2 ve diğerleri yararlı çalışmalardır.) Ancak 2 ana durum hala aynıdır... Değişmemiştir. Oysa Tüzün 3. durum konsepti tamamen farklıdır. Bu konsepte göre 3 ana durum “top bizde”, “top rakipte” ve “top hiç kimsede” olarak ayrılır... Topun hiç kimsede olduğu (havada uçan, yerde yuvarlanan, kimsenin sahip olmadığı toplar) durum’un bilincinde olan takım büyük avantaj sağlar. Top bizde iken amaç gol atmak’tır. Top rakipte iken amaç gol yememek’tir... Top hiç kimsede iken ise amaç rakipten önce topa dokunmaktır. (1991 Wien) 3.durum konseptine sahip atak oyuncusu golü atar, 3.durum bilincine sahip savunma oyuncusu golü önler. Bütün bunlar öğretilebilir, öğrenilebilir...

- İyi gençler, iyi gençlerle beraber, iyi genç oyunculara karşı oynamalıdır. Benim düşüncem ise biraz farklı: Iyi genç oyuncular, iyi genç oyuncularla birlikte tecrübeli oyunculara karşı oynamalıdırlar. Çünkü genç oyuncu yetiştirmekte kilit sözcük “tecrübe”dir. Yetenekli gençlerin beyninde bir pozisyondan 50 örnek varsa, tecrübeli oyuncularda bunun 50 - 100 misli vardır. Aradaki tecrübe farkı özel bazı çalışmalarla kapatılabilir. Bu açıdan bakıldığında rezerve takım ligi yararlı değildir. Dünya okyanuslarına hükmedecek, balinalara, köpek balıklarına karşı koyacak balıkları akvaryumda yetiştiremeyiz. Rezerve lig, akvaryumdur. Yapaydır. Okyanus ise profesyonel liglerdir. Gerçektir.

Futbol daha iyi oynanabilir...

Günümüz futbolundan bazı trajikomik kesitler

*Çizgi savunma Her işte olduğu gibi maçta da doğru karar önemlidir. Bu bir dikkat, seçici dikkat işidir... Öncelik, yani tehlike, topa sahip oyuncu ile ondan topu alabilecek rakiplerdedir... Onlara dikkat edilmelidir. Sağındaki solundaki takım arkadaşlarına değil!

*Ofsayt taktiği Akılsızlık ötesi bu uygulama pek çok golün yenmesine neden oluyor. Oysa topa sahip takım Proaktif durumdadır. Ne olacağını onlar belirler. Ofsayt yapmaya çalışanlar ise reaktif durumdadırlar. Kaybetmeye mahkûmdurlar. Bu Rus ruleti gibi bir şeydir. “Ofsayta karşı oyun” konseptine sahip bir takım, rakibinin gol daveti’ni sevinçle kabul eder...

*İstatistikler İstatistikçilere göre, küçük yalan ve büyük yalan’dan sonra istatistikler geliyor!.. Sorular doğru sorulmalı... Topa sahip olma oranı pek çok saf insanı yanıltabilir. Sadece %30 topa sahip olma oranı ile oynadığınız bir maçı 7-0 kazanabilirsiniz... Karşı atak’ı iyi çalışmışsanız... Yani tv her zaman “pas” gibi doğruları (?!) değil, yanlışı da öğretir... Topa ne kadar sahip olduğunuz hiç önemli değildir. Önemli olan, topa sahipken ne yaptığınız ve ne yapmadığınızdır... Topa sahip değilken ne yaptığınız ve ne yapamadığınızdır... Gerisi hikâyedir…

*Ense Savunmasi Bazı savunma oyuncuları yanı sıra, Terry bile zaman zaman sırtını topa dönüp rakip oyuncuyu marke ediyor... Ensesinde gözü olmadığı için topu görmüyor. Rakibin hareketine tepki verecek... Yani hep geç kalacak...

*Ortaya izin Gol öncesi pozisyon konseptinden habersiz pek çok savunma oyuncusu orta’ya izin veriyor. Üst düzey takımlarda bile bu hata görülüyor. Oysa gol pozisyonları’nı doğuran gol öncesi pozisyonlar’dır... Bütün bunlar öğrenilebilir... öğretilebilir...

*Duran top kargaşası Bugünkü duran top uygulaması çok ilkeldir. Yaklaşık 7000 m²lik alanı 20 oyuncu (kaleci hariç) kontrol ederken, yani 1 oyuncuya normalde 350 m²lik alan düşerken, 500 m²lik ceza alanı yaklaşık 16-17 oyuncu ile dolacak... Top içeri sert vurulacak... Bir oyuncunun saçına değecek ya da değmeyecek... Gol olacak ya da olmayacak... Futbol bu kadar ucuz mu? Beyin nerede? Doğru karar nerede? Zeka nerede? Paylaşılan zeka nerede? Evet, futbol bu kadar ucuz...

Futbol daha iyi oynanabilir...

Sonuç

Hiddink akıllı bir teknik adam ve zeki bir gözlemci olarak Rus, Güney Koreli ve Avustralyalı oyuncuları oldukları gibi kabul etti... Onlara, alışkanlıklarına, futbol anlayışlarına, yaşam tarzlarına saygı göstererek iyi takımlar kurdu... He bu takımlarla, kısa zamanlarda, daha önce elde edilmemiş başarılar kazandı. Herhalde, hafif dokunuşlarla... Fazla detaya girmeden... Gerçekçi olarak... Bu başarılar Hiddink’in pratik zekâsını gösterdiği gibi, futbolda daha gidilecek çok yol olduğunu da gösteriyor... Öte yandan, Rehhagel ise Yunanistan örneği ile Avrupa’da daha 15-20 takımın da günün birinde Avrupa Şampiyonu olabileceğini kanıtladı... Her ne kadar başarı sürdürülebilir olmasa da… Ancak S. Piontek ve Danimarka, en çarpıcı örnek olarak, bir takımın hiç hazırlık yapmadan (belki bir antrenman bile yapmadan!) Avrupa Şampiyonu olabileceğini göstermişti... Avrupa bu... Futbol da bu... Türkiye gerçeğinin farklı bir yüzünü size atabildim, umarım... Dünya Futbolu’nun geleceği ise stratejik düşünce’de ve zekâ’da... Zeki futbol sanatkârları, 125 milyar nöronu ile daha iyi futbol izlemek isteyen insanlara istediklerini verecek... Buna inanıyorum...

Saygılarımla... Hamdi Serpil Tüzün Türk Futbolu’nun persona non grata’sı.

Not: Belki şu sıralarda, Olimpiyat mottosu’nu da “citius, altius, fortius, intellegentius” olarak değiştirmenin zamanı gelmiştir. (Yıllar önce bir gazetede yazdığım gibi...)