Umberto Eco, liste yapmanın insanların çok fazla seçeneği derli toplu bir hâle getirme çabası olduğunu ve insanlık tarihi kadar eskiye dayandığını söyler. “Sonsuzluğu anlaşılır kılmak için yapılır” diye de ekler. İnsanlar dünyanın en etkin kişilerini, en zengin insanlarını, en çok para kazanan sanatçılarını ilk 10, ilk 50, ilk 100 listelerinden öğrenmekten hoşlanırlar. The New Yorker yazarlarından Maria Konnikova, beynimizin bir listeyle karşılaştığında heyecanlandığını yazmıştı. Zira insan beyni, böyle bir durumda (listelenen konuyla çok ilgili olmasa bile) “Bir şey buldum!” hissi yaşarmış.
Biz de Socrates ekibi olarak, Euroleague Final Four organizasyonunun üçüncü kez İstanbul’da yapılacak olması şerefine, alışkanlığımız olmayan bir işe kalkıştık ve zorlu bir liste işine giriştik. İlk günlerde gelgitlerimiz yoğundu. 1996’da NBA’in 50. yılında en büyük 50 oyuncu listesi yapılmıştı. 2008’de de Avrupa’nın bir numaralı kupasının 50. yılında, bu tarihe en büyük katkıda bulunan 50 isim seçilmişti. Tartışmalar sonrası ilk tahlilde 1987-1988 sezonundan bu yana Avrupa’nın bir numaralı kupasının en büyük 50 ismini (oyuncu ve antrenör) sıralamaya karar verdik. Ne de olsa Euroleague’de ilk Final Four o yıl oynanmıştı. Arada 2001’de FIBA-ULEB organizasyon geçişi yaşansa da Final Four alışkanlığı değişmemişti. Listede 1 numara Zeljko Obradovic olacaktı. Hemfikirdik. Dünyadaki herkes gibi. Hazırladığımız bireysel taslak listelerde; Toni Kukoc, Drazen Petrovic, Arvydas Sabonis, Nikos Galis, Panagiotis Giannakis, Bozidar Maljkovic, Zarko Paspalj, Dino Radja, Arturas Karnisovas, Sarunas Jasikevicius, Dejan Bodiroga gibi isimlerle büyük bir küme oluşmuştu bile. Ancak bir sorun vardı; herkesin listesinde en az 70-80 kişi dışarıda kalmıştı. Tam bir “İndir 50’ye indirebilirsen” durumu yani…
Petrovic, 1987’den sonra Euroleague oynamamıştı. Alamıyorduk. İçimize sinmiyordu. Ve herkes ayrı kriterler söylüyor, sonra sıra sevdiği oyuncuya geldiğinde başka kriterleri savunuyor, ardından başka bir oyuncuda az önce savunduğu kritere karşı çıkıyordu. Sonunda, iş resmen münazaraya dönmeye başladı. Diamantidis’ten bile daha iyi adam savunmaya başladık. Nihayetinde de baktık olmuyor, küçük müdahalelerle listeyi genişlettik. Bazı bayrak adamlara, ‘ikon’ listesinde yer açtık. Bazılarına, yarattıkları farklı tarzlarla hafızalarımızda yer ettiklerinden ‘hipster’ payesi biçtik. Bazılarını, Avrupa’yı erken terk edip gittiklerinden ‘velev ki’ diye ayırdık. Ve nihayet uzun tartışmalar sonunda 50 kişilik büyük listeyi de hazırladık.
O gece telefon çaldı, Onur arıyordu. “İçime sinmedi” dedi. Haklıydı. Kopuk uçurtma gibiydi liste. Zaman aralığını kısmak gerekiyordu biraz. San Epifanio, Galis, Volkov, Jamchi, Meneghin, Marciulionis, Schmidt gibi isimlere hak ettikleri değeri ve yeri veremiyorduk. Hâlbuki Euroleague tarihinin bu özel isimleri ‘NBA vs Diğer Dünya’ makasını ilk kapatan neslin temsilcileriydi. Onlara saygımızı yeterince sunmamak olmazdı. Biz de kendimize bir zaman aralığı belirlemeye karar verdik ve son 20 yılı baz almakta mutabık kaldık.
Milat belirlediğimiz yılın Final Four’unda MVP olan, ülkemizde de ayrı bir iz bırakan David Rivers ile büyük bir röportaj yaptık. Sonra da yeni listeyi oluşturmaya koyulduk. Yeni isimler, kriter ve parametre krizleri, itirazlar, kulis yapmalar, ittifaklar vs. derken liste yapmak keyifli ama bir yandan da çekişmeli ve stresli bir hâl almaya başladı. Her oyuncu veya antrenörün değerlendirmesi için başka birinin kapısını çaldık; her biri birbirinden değerli antrenörlerden, oyunculardan, medya mensuplarından yazılar aldık ki hepsine buradan, bir kez daha ayrı ayrı teşekkürlerimizi sunuyoruz. Her şeyin sonunda da ortaya, birazdan okuyacağınız liste ve sayfalar çıktı… Eminiz ki sizin de itirazlarınız olacak ama anlıyoruz; çünkü biz bile hâlâ birbirimize itiraz ediyoruz.
